สวิตกฺกสวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อวิตกฺกอวิจารปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํเยว วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสญฺญสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ วจีสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชตีติ?

ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ, โน จ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติฯ สวิตกฺกสวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อวิตกฺกอวิจารปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ ทุติยชฺฌานํ ตติยชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสฺสาสปสฺสาสานํ ภงฺคกฺขเณ เตสํเยว วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ จตุตฺถชฺฌานํ สมาปนฺนานํ อสญฺญสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติฯ

(ก) ยสฺส ยตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ วินา อสฺสาสปสฺสาเสหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติฯ ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสญฺญสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ กายสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ จิตฺตสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ กายสงฺขาโร นุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ

[157] (ก) ยสฺส ยตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ ตสฺส ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

สพฺเพสํ จิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ วินา วิตกฺกวิจาเรหิ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ ตตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติฯ ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อสญฺญสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ วจีสงฺขาโร จ นุปฺปชฺชติ จิตฺตสงฺขาโร จ น นิรุชฺฌิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน ยตฺถ จิตฺตสงฺขาโร น นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ตตฺถ วจีสงฺขาโร นุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ

(6) อตีตานาคตวาโร

(ก) อนุโลมปุคฺคโล

[158] (ก) ยสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

สวิตกฺกสวิจารปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ อวิตกฺกอวิจารปจฺฉิมจิตฺตสมงฺคีนํ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อวิตกฺกอวิจารํ ปจฺฉิมจิตฺตํ อุปฺปชฺชิสฺสติ เตสํ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติฯ อิตเรสํ เตสํ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิตฺถ วจีสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน วจีสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตาฯ

(ก) ยสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ ตสฺส จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

ปจฺฉิมจิตฺตสฺส ภงฺคกฺขเณ เตสํ กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถ, โน จ เตสํ จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติฯ อิตเรสํ เตสํ กายสงฺขาโร จ อุปฺปชฺชิตฺถ จิตฺตสงฺขาโร จ นิรุชฺฌิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน จิตฺตสงฺขาโร นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส กายสงฺขาโร อุปฺปชฺชิตฺถาติ? อามนฺตาฯ

(ยถา นิโรธวาเร อตีตานาคตา ปุจฺฉา อนุโลมมฺปิ ปจฺจนีกมฺปิ เอวํ อุปฺปาทนิโรธวาเรปิ อตีตานาคตา ปุจฺฉา อนุโลมมฺปิ ปจฺจนีกมฺปิ วิภชิตพฺพํ อสมฺโมหนฺเตน นิโรธวาเรน สทิสํ, นตฺถิ นานากรณํฯ)

อุปฺปาทนิโรธวาโรฯ

3. ปริญฺญาวาโร

1-6. ปจฺจุปฺปนฺนวาราทิ

[159] (ก) โย กายสงฺขารํ ปริชานาติ โส วจีสงฺขารํ ปริชานาตีติ? อามนฺตาฯ

(ข) โย วา ปน วจีสงฺขารํ ปริชานาติ โส กายสงฺขารํ ปริชานาตีติ? อามนฺตาฯ

(ยถา ขนฺธยมเก ปริญฺญาวารํ วิภตฺตํ เอวํ สงฺขารยมเกปิ ปริญฺญาวารํ วิภชิตพฺพํฯ)

ปริญฺญาวาโรฯ

สงฺขารยมกํ นิฏฺฐิตํฯ

ฯ นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺสฯ